Η Κατερίνα Σχινά μιλά για τα Ατρόμητα Κορίτσια

Κι αν οι πραγματικές ιστορίες κάποιων κοριτσιών είναι πιο όμορφες, πιο αισιόδοξες και πιο συναρπαστικές από τα παραμύθια; Αν ο δρόμος της ζωής τους δεν αρχίζει και τελειώνει με την προσδοκία ενός ωραίου πρίγκιπα, αλλά ξετυλίγεται γεμάτος προσπάθεια, δράση, ατομικά επιτεύγματα; Δεν είναι αυτά τα ατρόμητα κορίτσια πιο γοητευτικά από τις ζαχαρένιες ηρωίδες των ταινιών; Δεν είναι το καλύτερο πρότυπο για τις μικρές αναγνώστριες που κάνουν τα πρώτα βήματα στον δρόμο της ζωής;

Η συγγραφέας του βιβλίου Ιστορίεςγια ατρόμητα κορίτσια: 40 μοναδικές Ελληνίδες, Κατερίνα Σχινά «μιλά» σε πρώτο πρόσωπο για το πώς γεννήθηκε η ιδέα της έκδοσής του, σε τι αποσκοπούσε μέσα από τη γραφή των ιστοριών αυτών των μοναδικών Ελληνίδων αλλά και για το αν πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται μόνο σε κορίτσια.

Η ΙΔΕΑ

Η ιδέα για το βιβλίο ήταν της εκδότριας, Χριστίνας Παπαδοπούλου. Συζητήσαμε μαζί το θέμα και καταλήξαμε από κοινού στις 40 Ελληνίδες που θα αποτελούσαν τα πρόσωπα του βιβλίου. Πρώτο κριτήριο της επιλογής ήταν κυρίως η τόλμη αυτών των γυναικών: το ότι σε καιρούς δύσκολους, κατάφεραν να ξεπεράσουν τους περιορισμούς του φύλου τους, τα οικογενειακά εμπόδια, τις κοινωνικές προκαταλήψεις, για να ακολουθήσουν ένα δρόμο εν πολλοίς μοναχικό και ακανθώδη, πληρώνοντας συχνά πολύ ακριβό τίμημα. Ένα δεύτερο κριτήριο ήταν ο αντίκτυπος της παρουσίας τους και η σημασία του έργου τους: οι περισσότερες άνοιξαν νέους δρόμους στο πεδίο στο οποίο επέλεξαν να αφοσιωθούν.

Ο ΣΚΟΠΟΣ

Η έρευνα, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν ήταν εύκολη – και ο λόγος ήταν η έλλειψη στοιχείων γύρω από τα πρόσωπα πολλών γυναικών. Βεβαίως, δείχνει πολλά η αφάνεια στην οποία περιέπεσαν αρκετές από τις γυναίκες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο μετά τον θάνατό τους, η σπανιότητα ερευνών ή μελετών γύρω από το πρόσωπο και το έργο τους, η επιφανειακή, συχνά, προσέγγιση της προσφοράς τους. Σκοπός μου, ωστόσο, δεν ήταν να συνθέσω τις βιογραφίες των γυναικών αυτών, αλλά να αφηγηθώ μια σύντομη, ελκυστική ιστορία, ένα παραμυθάκι, ας πούμε, για την κάθε μια, εστιάζοντας σε ένα βιογραφικό στοιχείο, σε ένα περιστατικό από τη ζωή τους, με σκοπό να δώσω το έναυσμα στα παιδιά να σκεφτούν τι μπορεί να πετύχει ένα κορίτσι αν έχει επιμονή, αυτοπεποίθηση και θάρρος. Ήθελα, με δυο λόγια, να δώσω μια συνοπτική ιστορία της γυναικείας χειραφέτησης. 

ΟΙ 40 ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ

Οι περιπτώσεις αυτών των γυναικών είναι βέβαια ενδεικτικές. Θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλες, αλλά η έκδοση δεν επιδίωξε να είναι εξαντλητική, πώς θα μπορούσε άλλωστε; Ο αριθμός τους ίσως είναι μικρός, το φάσμα όμως των δραστηριοτήτων τους είναι μεγάλο: καλλιτέχνιδες και συγγραφείς, επιστήμονες και αθλήτριες, κοινωνικές αγωνίστριες και πολιτικοί. Ανάμεσά τους, υπάρχουν γυναίκες που με συγκινούν ιδιαίτερα: η Ρόζα Ιμβριώτη για την παιδαγωγική της προσφορά, η Μέλπω Αξιώτη για τον μοναχικό δρόμο που διάλεξε και για τη λογοτεχνική της μοναδικότητα, η συγγραφέας Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, η ζωγράφος Μπούκουρα-Αλταμούρα και, βεβαίως, η Λίζα Πίνχας από τη Θεσσαλονίκη, μια ηρωική επιζήσασα του Άουσβιτς που επέστρεψε στην πόλη της μετά την απελευθέρωση και εργάστηκε ακάματα για την επανενσωμάτωση των Εβραίων στην τοπική κοινωνία και για την διατήρηση της μνήμης όσων χάθηκαν εξαιτίας μιας εγκληματικής ιδεολογίας. 

Έγραψα τις ιστορίες μου όπως θα τις έλεγα στην κόρη μου όταν ήταν μικρή – χωρίς να τις απλουστεύω γλωσσικά, γιατί δεν πιστεύω πως πρέπει να μιλάμε στα παιδιά σε «παιδική» γλώσσα. Τα παιδιά έχουν οξύτατο γλωσσικό ένστικτο και δεν τους αρέσει να τα υποτιμούν. Οι «δύσκολες» λέξεις, αν υπάρχουν, γίνονται μια γοητευτική δίοδος προς τον ενήλικο κόσμο. Υπάρχουν και οι γονείς, εξάλλου, που καλό θα ήταν να γίνουν μέτοχοι στην αναγνωστική διαδικασία. Δεν υπάρχει πιο όμορφη στιγμή από το να διαβάζουμε μαζί με τα παιδιά μας τα βιβλία που αγαπούν.

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ;

Πολλοί με ρωτούν αν το βιβλίο απευθύνεται μόνο στα κορίτσια. Ασφαλώς όχι. Θα ήταν σαν να αποκλείονταν οι άρρενες αναγνώστες από όλα τα βιβλία που έχουν ηρωίδες γυναίκες. Απεναντίας, επειδή το βιβλίο επιδιώκει να θεμελιώσει την ιδέα της ισότητας μέσα από παραδείγματα γυναικών που αψήφησαν τα στερεότυπα των φύλων, μπορεί κάλλιστα να διαβαστεί από αγόρια και να τους είναι πολλαπλά χρήσιμο.

Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ

Η εικονογράφηση είναι ένα σπουδαίο ατού του βιβλίου. Δεκαέξι γνωστοί εικονογράφοι, ο καθένας με το διαφορετικό του στυλ, αποδίδουν τα πορτρέτα των γυναικών πολλά από τα έργα έχουν πολύ υψηλές εικαστικές αξιώσεις. Η διαδοχή τους προκαλεί ένα ευχάριστο ξάφνιασμα και προσθέτει στην αισθητική αξία της έκδοσης. Ένα - δυο απ’ αυτά θα ήθελα να τα έχω στο σπίτι μου…