Δύο βιβλία για την Ημέρα της Γυναίκας. Δύο βιβλία για το παρελθόν και το μέλλον της Γυναίκας

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, δηλαδή η Διεθνής Ημέρα για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου.

Η επιλογή της όγδοης μέρας του Μάρτη δεν είναι καθόλου τυχαία, αφού καθιερώθηκε σε ανάμνηση μιας μεγάλης εκδήλωσης διαμαρτυρίας που έγινε στις 8 Μαρτίου του 1857 από εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ζητούσαν καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Πενήντα δύο χρόνια μετά την ιστορική διαδήλωση γιορτάζεται η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις ΗΠΑ με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το 1911 η Σοσιαλιστική Διεθνής αναγνωρίζει τον θεσμό, ενώ στη Γερμανία η θεωρητικός και σοσιαλίστρια Clara Zetkin διοργανώνει την Ημέρα της Γυναίκας με συμμετοχή 100 εκπροσώπων από 17 χώρες.

Ωστόσο, μόλις το 1975 ο ΟΗΕ καθιερώνει επίσημα την 8^η Μαρτίου ως την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, έναν θεσμό που έχει στόχο να προάγει τα ίσα δικαιώματα των γυναικών σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, θα πρέπει να θεωρήσουμε πως η απαρχή για τα ίσα δικαιώματα των γυναικών έγινε με τη διαμαρτυρία του 1857; Αναμφίβολα, χρωστάμε πολλά στις εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας που διαδήλωσαν πριν από 160 χρόνια στους δρόμους της αμερικανικής μητρόπολης. Μήπως όμως, αν ανατρέξουμε στα αρχαία χρόνια, θα βρούμε γυναίκες που εναντιώθηκαν στις συμβάσεις που είχαν επιβληθεί στο φύλο τους και χάρη στην τόλμη και την επιμονή τους διακρίθηκαν στις τέχνες, τις επιστήμες και αλλού;

Το βιβλίο 40 Μοναδικές Ελληνίδες –Ιστορίες για Ατρόμητα Κορίτσια, που έγραψε η Κατερίνα Σχινά και κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, παρουσιάζει 40 τέτοια παραδείγματα: Γυναίκες που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο για τα σημερινά κορίτσια –και αγόρια– χάρη στη στάση ζωής, τις πράξεις και το όραμά τουςμας, και που άνοιξαν έμπρακτα τον δρόμο για την ισότητα των φύλων.

Γυναίκες όπως η Αγνοδίκη, η πρώτη γιατρός της αρχαιότητας. Η Αγνοδίκη ήθελε να γίνει μαία προκειμένου να σώζει τις γυναίκες από τις επιπλοκές των τοκετών. Όμως τον 4^ο αιώνα π.Χ. δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να σπουδάζουν ιατρική. Αυτό δεν εμπόδισε την Αγνοδίκη να κόψει τα μαλλιά της, να μεταμφιεστεί σε άντρα και να ταξιδέψει μέχρι την Αλεξάνδρεια για να παρακολουθήσει τα μαθήματα του ξακουστού γιατρού Ηρόφιλου. Επέστρεψε στην Αθήνα, ξεκίνησε να ασκεί το λειτούργημά της και απέκτησε μεγάλη πελατεία. Όταν αναγκάστηκε να αποκαλύψει την πραγματική της ταυτότητα και παραπέμφθηκε σε δίκη, υπερασπίστηκε με σθένος το δικαίωμα των γυναικών να σπουδάζουν και να ασκούν την ιατρική, πετυχαίνοντας εντέλει την αλλαγή του σχετικού νόμου.

   

(Αγνοδίκη, εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη)

Ή την Ελένη Μπούκουρα – Αλταμούρα (1821-1900) που αιώνες αργότερα αναγκάστηκε να ακολουθήσει το παράδειγμα της Αγνοδίκης και να μεταμφιεστεί σε άντρα προκειμένου να σπουδάσει στην καλλιτεχνική Ακαδημία της Ρώμης, μιας και οι Σχολές Καλών Τεχνών της Ιταλίας δεν δέχονταν γυναίκες. Υιοθετώντας το ψευδώνυμο Χρυσίνης Μπούκουρας, η Ελένη Μπούκουρα – Αλταμούρα έγινε η πρώτη γυναίκα ζωγράφος της νεότερης Ελλάδας.

(Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα, εικονογράφηση: Ίρις Σαμαρτζή)

Γυναίκες όπως οι αγωνίστριες της επανάστασης του 1821 Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και Μαντώ Μαυρογένους που απέδειξαν πως οι μάχες δεν είναι μόνο για τους άντρες και που ξόδεψαν τις περιουσίες τους για τις ανάγκες του αγώνα της απελευθέρωσης.

Ή ποια θα ήταν η θέση της γυναίκας στην ανεξάρτητη Ελλάδα αν η Καλλιρόη Σιγανού-Παρρέν δεν κυκλοφορούσε το 1888 την εβδομαδιαία εφημερίδα «Εφημερίς των Κυριών», δεν ίδρυε την Ένωση υπέρ της Χειραφέτησης των Γυναικών για την εκπαίδευση των φτωχών κοριτσιών και δεν πίεζε για χρόνια τις ελληνικές κυβερνήσεις να επιτρέψουν τη φοίτηση γυναικών στο πανεπιστήμιο ώσπου να πετύχει τον σκοπό της; Συνακόλουθα, η Αύρα Θεοδωροπούλου, η σπουδαία καθηγήτρια πιάνου και μουσικοκριτικός, δημιούργησε το 1911 το Κυριακόν Σχολείον Εργατριών, ένα σχολείο όπου οι εργάτριες μπορούσαν να μάθουν γράμματα, ενώ το 1920 ίδρυσε τον Σύνδεσμο για τα δικαιώματα της Γυναίκας και το περιοδικό «Ο αγώνας της γυναίκας».

 (Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, εικονογράφηση: Μυρτώ Δεληβοριά)

Και σίγουρα οι 54 γυναίκες βουλευτές που εκλέχθηκαν το 2015 και οι 68 που εκλέχθηκαν το 2012 χρωστούν πολλά στη Λίνα Τσαλδάρη, την πολιτικό που εκλέχθηκε στις πρώτες εκλογές που επιτράπηκε σε γυναίκες να ψηφίσουν το 1956 και που λίγο αργότερα έγινε η πρώτη Ελληνίδα υπουργός αναλαμβάνοντας το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.

Οι προαναφερόμενες έδωσαν αγώνες για τα δικαιώματα των γυναικών στο παρελθόν, κατορθώνοντας να κατοχυρώσουν για τις σύγχρονες Ελληνίδες αξιώσεις που σήμερα θεωρούμε δεδομένες.

Ποιο μπορεί να είναι όμως το μέλλον για τις Γυναίκες και τα δικαιώματα τους; Ποιον σκοπό μπορεί να προάγει η Ημέρα της Γυναίκας;

( Καλλιρόη Σιγανού-Παρρέν, εικονογράφηση: Μιχάλης Καζάζης)

Η 8^η Μαρτίου 2018 συμπίπτει με την έξαρση του κινήματος #TimesUp που δηλώνει πως ήρθε ο καιρός για τις γυναίκες να αποκτήσουν ίσα δικαιώματα με τους άντρες. Ένα από τα κύρια ζητήματα για τα οποία ασκεί πίεση το συγκεκριμένο κίνημα είναι η μισθολογική ισότητα.

Το χάσμα στις αμοιβές και τις συντάξεις ανάμεσα στα δύο φύλα και την ισότητα στην εργασία εν γένει θίγει στο βιβλίο της Γυναίκες στην Οικονομία η φεμινίστρια οικονομολόγος, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αντιγόνη Λυμπεράκη.

Στο βιβλίο, το οποίο εντάσσεται στη σειρά ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ, η συγγραφέας, πραγματοποιώντας αναφορές στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, τεκμηριώνει πως η ισότητα και η ανισότητα σε μία κοινωνία παράγουν οικονομικό αντίκτυπο, καθιστώντας σαφές πως η ανισότητα κοστίζει, ενώ η ισότητα παράγει καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Επίσης, αναλύει πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει και να εφαρμόζεται μια νομοθεσία υπέρ της ισότητας των δύο φύλων, υπογραμμίζοντας πως ένα ισχυρό φεμινιστικό κίνημα μπορεί να ασκήσει την κατάλληλη πίεση στις κυβερνήσεις.

Εν κατακλείδι, δεν μπορούμε να αναφερόμαστε σε έναν ουσιαστικό εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας δίχως να έχουμε τα κατάλληλα πρότυπα γυναικών που χάραξαν τον δρόμο για εμάς στο παρόν και χωρίς να έχουμε μια λύση για το μέλλον, γι’ αυτό και η γνώση που προσφέρουν τα βιβλία Ιστορίες για Ατρόμητα Κορίτσια και Γυναίκες στην Οικονομία είναι ουσιαστική και πολύτιμη.